In het district Hangchat van de noord-Thaise provincie Lampang, aan de weg richting Chiang Mai, ligt het enige ziekenhuis voor olifanten van Thailand. Compleet anders dan de bekende Thaise olifantenopvangcentra, is een bezoek aan het olifantenziekenhuis indrukwekkend, bijzonder, en confronterend.
Zorg voor olifanten
Ruim dertig jaar geleden is het Elephant Hospital opgericht door de Friends of the Asian Elephant Foundation van Soraida Salwala. Zij is nog steeds volop actief voor de stichting, die volledig bestaat van donaties. Het was toen het eerste olifantenziekenhuis ter wereld. Sindsdien heeft het Elephant Hospital aan meer dan 6.750 olifanten in en buiten het ziekenhuis medische zorg gegeven.
We lopen het terrein op en zien de eerste olifant. Het dier staat met een poot aan een ketting in een overdekte buitenruimte met open zijkanten en heeft net van een verzorger een berg groene bladeren te eten gekregen. “Zij is heel oud, meer dan zeventig jaar”, vertelt Tan, een andere verzorger die bij het ziekenhuis werkt. “Ze moet altijd blijven staan, want ze heeft te weinig kracht om weer op te kunnen staan als ze zou gaan liggen”. Omdat olifanten ook liggend slapen, heeft het ziekenhuis een tuigconstructie gemaakt die het dier ondersteunt en letterlijk overeind houdt. Een prestatie op zich, als je weet dat vrouwtjes van de Aziatische olifanten gemiddeld zo’n 2700 kilo wegen.
Een wereldrecord en een prothese voor Motala
In 1999 stapte werkolifant Motala bij een houtkapkamp in een bos in Myanmar op een landmijn. Door de ontploffing raakte ze vooral aan haar linker voorpoot zwaargewond. Na drie dagen lopen, waarbij ze steeds na elke paar stappen moest gaan liggen, had ze de tien kilometer naar de Thaise grens overbrugd en werd ze met een truck naar het olifantenziekenhuis in Lampang gebracht.
De eigenaar stond Motala af aan de stichting en een team van dertig dierenartsen, mensenartsen en verplegers begon al snel aan de ingewikkelde en spannende operatie om haar te redden. De dosis van haar verdoving was voldoende om zeventig mensen in slaap te brengen, destijds een wereldrecord. Het onderste deel van haar voorpoot moest helaas geamputeerd worden, maar ze herstelde goed. Tien jaar na die operatie kreeg Motala, die haar leven lang bij het ziekenhuis zal blijven, een prothese. Ze was de tweede olifant ter wereld met een prothese.
We zien Motala rustig in haar verblijf staan. Ook zij is aan het eten en stapt af en toe wat heen en weer. Om haar linker voorpoot zit een witte katoenen hoes, omdat ze haar prothese - die in het ziekenhuis zelf met de hand gemaakt wordt - niet altijd kan dragen. Ze houdt haar poot boven de grond en plaatst ‘m af en toe op een dwarsbalk voor steun en rust. Het is een vreemd en confronterend gezicht, die enorme witte sok bij het dier dat we gewend zijn om altijd gewoon te zien lopen, met vier grote grijze poten...
Kijk nou wat ze gedaan hebben
Onontplofte landmijnen in het bosrijke Thaise grensgebied maken veel olifantenslachtoffers. We ontmoeten nog een prachtige grote olifant, die een deel van haar rechtervoet en voetzool mist door zo’n mijn. Het is maar een relatief klein deel van haar voet, maar, zo legt Tan uit, het voetdeel waar ze nu op moet lopen is juist een erg zacht stuk, waar geen prothese voor te maken is. Elke stap is dus pijnlijk, en daarom heeft ze een zachte schuimrubberen mat gekregen, om de druk en de pijn te verzachten. En daardoor zien we hoe intelligent olifanten zijn: na elke stap schuift het dier haar ondersteunende mat voor zich uit en zet ze haar beschadigde poot erop.
Met een vochtig bruin oog kijkt het schitterende dier ons aan. Haar slurf beweegt heen en weer tussen de traliebalken. Dan legt ze haar gewonde voet nadrukkelijk in ons zicht op een van die groene balken. Alsof ze ons wil zeggen “Kijk nou wat ze gedaan hebben…”.
Mens-olifant contact
Het is ontroerend om te zien dat de olifant echt contact met ons zoekt, ook al zijn wij deel van die groep die de landmijn ooit in haar bos plaatste. We kunnen haar echter niet fysiek troosten, want in het olifantenziekenhuis mogen bezoekers niet dicht bij de dieren komen, Wassen, aaien, spelen en voeren, zoals bij de vele olifantenopvangcentra in Thailand gebruikelijk is, gebeurt hier gewoon niet.
Motala zagen we bijvoorbeeld van een meter of vijftien afstand, net als de oude olifant die niet meer kan liggen. De informatievideo die we aan het begin van het bezoek te zien kregen, waarin televisieverslaggevers de dieren aanraken, is daarom vooraf wat misleidend en achteraf wat jaloersmakend. We begrijpen natuurlijk dat de dieren hier voor zorg en rust zijn, en daardoor is het contact met de olifant met de beschadigde voet, met maar een paar meter tussen ons en haar, mens en dier, weer extra mooi.
Bezoek het olifantenziekenhuis
Misschien niet het vrolijkste verhaal, maar het is indrukwekkend om te zien wat het olifantenziekenhuis in Lampang voor deze grijze reuzen doet. Het laat je als reiziger stilstaan bij olifanten en toerisme. Wil je het ziekenhuis bezoeken tijdens je rondreis Thailand? Vraag vrijblijvend een reisplan op maat aan of bekijk eerst onze voorbeeld rondreizen Thailand.
Mark, een Dutch local in Thailand
Over de schrijver:
Mark woont in Thailand, al heel wat jaren. Nu op het prachtige eiland Koh Samui, nadat hij eerst in Khon Kaen, een grote stad in het landbouwgebied van de Noordoostelijke regio Isaan, en ook in het altijd fascinerende Bangkok gewoond heeft.
