Isaan, de Thaise naam voor Noordoost Thailand, is onbekend gebied voor veel reizigers. We reizen door één van haar provincies, het authentieke Kalasin, en zien bijzondere landbouw, traditioneel - maar bijzonder – vissen, en dorpsmarkten.
Roze buffel
Tussen de stadjes en dorpen van Kalasin liggen schitterende panorama’s van vooral prachtig groene rijstvelden, tegen een blauwe lucht met een paar witte wolken. Smalle dijkjes scheiden de akkers, het laagje water om de voetjes van de rijststekjes flitst zilver zodra zonnestralen het oppervlak raken. Reigertjes pikken naar insecten tussen de planten. Bij een erf landt een grote geelzwarte vlinder geruisloos op een bananenboom, om haar eitjes onder een blad te leggen.
Een boer met een lange bamboestok begeleidt een kudde rustig sjokkende waterbuffels naar een grasveld, waar ze tussen magere bruine koeien mogen grazen. Waterbuffels symboliseren geduld, kracht en eerlijkheid in Thailand. Eén opvallend dier in de verder donkergrijze groep voegt daar volgens Thaise volkswijsheid nog een grote kans op geluk aan toe: de grote buffel is roze! Hij is nog jong, zijn horens hebben nog niet de volwassen driekwart cirkelvorm, maar hij ziet er nu al sterk uit. Als hij volgroeid is, is het dier erg waardevol. Afhankelijk van hoe roze hij is en zijn verdere conditie, kan het gemoedelijk grazende beest een veelvoud van de prijs van een normale waterbuffel opleveren. Maar verkoopt een verstandige boer zijn roze geluksdier?
Miereneieren ruilen
Eenvoudige vrachtwagens met voorop een kleine motor, waarschijnlijk oorspronkelijk van een landbouwmachine, staan voor traditionele houten huizen. Die staan meestal op een rai grond, de grootste Thaise landmeet-eenheid. Een rai is zo’n 1600 vierkante meter en voor veel Thai buiten de stad een standaard formaat stuk land om op te wonen. En om kleine landbouwactiviteiten op te doen.
Zoals Poum, een vriendelijke vrouw van ongeveer 60 jaar. Ze toont ons met gaas overdekte poeltjes van een vierkante meter. “Hierin zitten krabben, erg lekker.”. In opengeknipte plastic 5-literwaterflessen groeien planten en kruiden, op een met blauw gaasdoek afgescheiden terreintje deinen ongeveer twintig hoge suikerrietplanten in de warme wind. Grote lage bamboetafels met vierkante muskietennetten, formaat tweepersoonstent, zijn niet om in te slapen, zien we, want er is beweging in: duizenden lange sprinkhanen hoppen over elkaar heen.
“Die verkoop ik voor 400 baht (ongeveer € 10) per kilo, mensen eten ze graag!”, vertelt Poum. Maar het meest kostbaar zijn de miereneieren. Nu nog lege plastic flessen, zitten vanaf december vol met nesten van wevermieren. Van maart tot en met mei oogsten veel mensen in Isaan hun rode eitjes, die vooral rauw in pittige salades gegeten worden. “Ze smaken als citroen, en ik krijg wel 1700 baht voor een kilo. Maar vaak ruil ik mijn producten met buren en familie”.
Mooie versmarktjes
Cassave, kip, rijst, en papaja zijn voor de hand liggend voor die traditionele ruilhandel, maar er zijn ook bijzondere opties, zoals aparte blauwpaarse mango’s, die vanuit Kalasin zelfs naar Zuid-Korea geëxporteerd worden, en kikkers, die in grote vijvers gekweekt worden. Of padden, die in emmers vol donkere aarde mogen groeien tot ze in soep met tamarinde gegeten worden.
Op één van de vele dorpsmarktjes is het ruilmiddel gewoon geld. Parasols in vervaagde kleuren, brommers met een overdekt metalen zijspan, en pick-uptrucks met de laadbak opengeklapt, vullen een grasveld. De verkoop is direct uit het voertuig naar de klant of de klaptafel, de prijzen zijn klein en de keuze is mooi.
Stekelige doerianvruchten van zeker vijf kilo, vrolijke bosjes paarse en groene sla van 10 baht, bergen zwarte paddenstoeltjes – hed thob –, een delicatesse met een licht zoetige smaak, die popt als je er op bijt: allemaal aangeboden door vriendelijk verkopers die weinig toeristen zien en graag op de foto willen. Zoetwatergarnalen met een glimlach, kool en uien, vanmorgen van het land gehaald, vlees, vers van het hakblok, en drillende geleiballen als kindersnoep: het is een genot om over een lokale markt in Kalasin te lopen!
Traditioneel Sadongvissen
De vissers die hun grote blauwe koeldoos leegverkochten, zouden de vis zomaar gevangen kunnen hebben in het meer in de rivier Lampao, waar we nu in een smal houten motorbootje op varen. Schuin boven en voor ons reiken meterslange gebogen tentakels van bamboe naar het water. Ze zitten boven water vast aan een hefmechanisme, ook van bamboe, en onder water houden ze een groot visnet strak.
Deze traditionele vismethode heet Sadong. Zowel hoe je een Sadong bouwt en onderhoudt, iets wat de vissersgemeenschappen in Kalasin samen doen, als de techniek, worden traditioneel van generatie op generatie mondeling doorgegeven. We zagen al vrouwen met de miniversie, de Yaow, vanaf de waterkant vissen. Ze tilden met twee handen een hengel met twee gekruiste bamboestengels in een vierkant, met daaraan een net van ongeveer drie bij drie meter, regelmatig in en uit het water.
Sadongvissen is daar de super-overtreffende trap van. Op een grote drijvende bamboeconstructie met zelfs een hutje erop – om tijdens een lange visdag te rusten en te koken – zitten vissers op een eenvoudig platvorm. Behendig bedienen ze het mechanisme om het opgespannen visnet van zeker honderd vierkante meter langzaam uit het diepe water te hijsen.
Het enorme gevaarte rijst indrukwekkend omhoog en het net plooit zich langzaam schuin naar binnen aflopend; glimmende vissen glijden spartelend naar een fuik op het middelste en laagste punt. Daar worden ze bewaard, totdat de vissers van Kalasin besloten hebben dat hun visdag er op zit. Zo gaat het al heel lang in deze mooie en fascinerende provincie.
Net voor de regentijd kan je in Kalasin twee prachtige festivals meemaken. Wil je weten welke festivals dat zijn? Je leest erover in onze blogs over het traditionele Praewa zijdefestival en over het spectaculaire Boon Bang Fai rakettenfestival.
Wil jij ook het Thailand off the beaten track ervaren?
Laat local Hero’s Henk of Mozz het authentieke en onbekende stukje Thailand van Kalasin toevoegen aan jouw eigen rondreis Thailand of Thailand for Insiders.
