Elk jaar rond 1 februari wordt Chinees Nieuwjaar groots gevierd. Uiteraard in China, maar ook in veel andere landen met Chinese gemeenschappen, kan je schitterend vuurwerk, kleurrijke dansende draken en leeuwen, en prachtige oude ceremonies zien. In Thailand, waar ongeveer veertig procent van de bevolking Chinese roots heeft en waar ook veel Chinezen wonen, maken wij de viering mee bij een belangrijke tempel op het eiland Koh Samui.
Rood rood rood
Het indrukwekkende goud met groene beeld van de Chinees-Boeddhistische generaal Guan Yu steekt altijd al prachtig af tegen de strakblauwe hemel, maar vandaag heeft zijn heiligdom nog meer kleur: rood is overal. In rood overdekte kraampjes met rode tafelkleden leggen Thaise mensen in rode kleding de laatste hand aan een schitterende overdaad aan offers, die als mogelijk ook rood zijn, of anders rood verpakt. Rood staat in de Chinese cultuur voor voorspoed, geluk en welvaart, en voor vieringen.
We hebben deze plek op Koh Samui uitgekozen voor de viering van het Chinees Nieuwjaar omdat hier de nadruk ligt op de traditionele ceremonie. Om precies negen minuten over negen – het getal negen staat voor vooruitgang en geluk – begint een fanfare-achtige muziekgroep met rode banieren vol geelgouden Chinese tekens te spelen en gaat het eerste knalvuurwerk af.
Een groep mannen draagt een miniatuur van een traditionele houten draagstoel met bamboepalen op hun schouders. In die draagstoel zitten (symbolisch) de voorouders en de goden. Bij de ceremonie vragen de mensen hen om geluk en voorspoed in het nieuwe jaar.
Ondertussen zijn ook de dansende leeuwen verschenen, die kracht en de overwinning op het kwaad symboliseren. Tienerjongens zijn half verstopt in glimmende stof van het leeuwenlijf; de voorste jongen draagt het enorme leeuwenkopmasker. Draken, die hier nogal op knuffelbare honden lijken, dansen nu ook mee. Zij worden met de goden geassocieerd en staan voor geluk en de oude Chinese keizerlijke macht. Andere jongens verbeelden Pae Yim, oude wijze mannen in mooi versierde kimono’s en witte gezichtsmaskers, en begeleiden de draken.
Rennend naar bananen in rode servetten
Toeristen en Thai maken enthousiast foto’s en video’s van de drakendans en de serieuze leeuwen. Begeleid door opzwepende muziek van een grote trommel, cimbalen en luid knallende slingers vol rotjes, stopt de processie met de draagstoel eerst bij de grote bronskleurige wierookbrander van de tempel. De rook versterkt de zegeningen waar de mensen om vragen, is de overtuiging.
Dan zijn de gelovigen aan de beurt. De draagstoeldragers rennen drie keer vooruit en achteruit richting het eerste rode kraampje. Daarachter zit een Chinees-Thaise familie, serieus kijkend, in prachtig rode zijden en katoenen kleding, de handen devoot gevouwen. Op hun tafel, net zo vol als het tempelterrein, liggen de offers voor een voorspoedig Nieuwjaar: oranje en gele bloemen, zacht fruit, grote gebraden kippen, flesjes whisky, trossen bananen met rode servetten eromheen gevouwen, gewokte noedels met kip, brandende rode kaarsen, verse vissen, gestoomde witte rijst, kopjes groene thee, gevulde koekjes en andere zoetigheid. En roodgoud gekleurde enveloppen met geld.
Peervormig dobbelen
De processie staat nu stil voor de kraam. Een tros wierookstokjes wordt aangestoken en op tafel geplaatst. Een oude dame met een fraai rood gewaad en een zwart kapje op begeleidt het ritueel. Ze vertelt de familie wat ze wanneer moeten doen, zoals vooroverbuigend hun voorouders en de goden eren, en wanneer ze met twee rode houten peervormige blokken moeten gooien, als een paar dobbelstenen. Als die in de juiste combinatie op de grond landen, dan is voorspoed en geluk voor het nieuwe jaar verzekerd.
Na drie mislukte pogingen geeft de vader de blokken aan zijn zoon. De zenuwen staan op het gezicht van de jonge man, want nu ligt de druk ineens op hem om zijn familie al het goede voor het komende jaar te bezorgen. Maar de goden en zijn voorouders zijn hem gunstig gestemd: zijn eerste poging is meteen succesvol! Vader schreeuwt van geluk en slaat zijn zoon op de schouders. Moeder en zus zuchten en glimlachen opgelucht en de oude ceremonie-dame knikt instemmend en klapt en roept enthousiast mee met het gezin en de nu vrolijke juichende menigte, terwijl de muzikanten hun muziek weer inzetten. Die ontlading, de drukte en de geluidsexplosie kleuren de bijzondere ceremonie nog meer.
Gelukkig Chinees Nieuwjaar!
Terwijl de dragers zich klaarmaken om met de draagstoel bij de volgende rode kraam met verwachtingsvol kijkende mensen heen en weer te rennen, dansen de roze en witte draken naar het gezegende gezin. Vuurwerk spettert rond hun poten terwijl ze speels hun hoofd en lichaam draaien, opspringen en ondeugend aan de kraam en de eetbare offers snuffelen.
De Pae Yim houden ze enigszins in toom en organiseren fotomomenten met draken en kinderen. En met volwassenen, die ter afsluiting van hun deelname aan het ritueel de glimmende geldenveloppe – bedoeld voor de tempel, uiteraard - in de drakenbek stoppen.
De vuurwerkbaas, die met dozen vol knalvuurwerk sjouwt, draait stoer nonchalant een flitsende rotjesslinger in de rondte en verjaagt zo nog eenmaal het kwaad voor het gezin.
Het zweet druppelt van de gezichten van de sterke dragers en de jongens die zo levendig de drakendans uitvoeren. Af en toe gaan ze even zitten voor een slok water, want de zon is fel.
Maar daarna gaan ze bij elke rode kraam vol mooie offers en gespannen gelovigen weer even fanatiek aan de slag. Groepjes collega’s, vrienden, en families van soms wel vier generaties: allemaal worden ze gezegend met geluk nadat ze de juiste houten peercombinatie hebben geworpen. Tevreden stralend en blij lachend praten ze met elkaar en met hun vrienden na over de geslaagde viering, verzekerd van een voorspoedig Chinees Nieuwjaar!
Beleef Chinees Nieuwjaar in Thailand
Deze bijzondere ceremonie kan jij ook meemaken tijdens je rondreis in Thailand. Februari is ook nog eens een goede reistijd. Benieuwd naar de mogelijkheden? Bekijk onze voorbeeldreizen Thailand op de website en vraag local Hero Henk om je te helpen bij het samenstellen van jouw rondreis op maat.
Mark, een Dutch local in Thailand
Over de schrijver:
Mark woont in Thailand, al heel wat jaren. Nu op het prachtige eiland Koh Samui, nadat hij eerst in Khon Kaen, een grote stad in het landbouwgebied van de Noordoostelijke regio Isaan, en ook in het altijd fascinerende Bangkok gewoond heeft.
