Eten in Thailand is niet compleet zonder rijst. Sterker nog, het gewas is een essentieel onderdeel van het dagelijks leven en de cultuur. We geven je een lesje Thaise rijst.
Mooie rijsttaal
Ik presteerde het om van de markt thuis te komen met spiesjes gegrilde kip, want dat was de bestelling. “En de rijst?”, was de eerste reactie. “Die had je niet besteld”, reageerde ik. Ik kon weer terug naar de markt, want iedereen weet dat bij gegrilde kip standaard rijst hoort (Duhuh!). Iedere Thai in ieder geval, en ik sindsdien ook.
Rijst is niet alleen essentieel op je bord, maar ook in de taal. De standaard eerste vraag als je Thaise bekenden ontmoet is vrijwel altijd: “Khin khao reuang?”, “Heb je al gegeten?”. Ongeacht het moment van de dag, trouwens, maar belangrijker: het woord khao in die vraag betekent rijst. De letterlijke vertaling van khin khao, het werkwoord voor “eten”, is ”rijst eten”. En als je een heerlijke pittige rode curry bestelt, krijg je daar gekookte rijst bij, in het Thai khao suay, letterlijk vertaald “mooie rijst”.
Mooie rijstoogst
Hoewel bij gunstige omstandigheden meerdere oogsten per jaar mogelijk zijn, is november de belangrijkste maand voor de rijstoogst. In het Noordoostelijke deel van Thailand, de nog door weinig toeristen bezochte Isaan, zie je overal mensen in de goudgeel gekleurde rijstvelden hun rijst binnenhalen.
De Isaan is de rijstschuur van Thailand, waar families op kleine boerderijen met de hand oogsten en machines op grote commerciële stukken land dat werk hebben overgenomen. De traditionele oogst in plattelandsdorpen is grotendeels voor eigen gebruik, en gebeurt met ijzeren sikkels. De boeren daar zeggen dat handmatig oogsten meer rijst oplevert dan met een machine.
Rap worden de bovenste stukken afgesneden van de rijstplanten en in bundels verzameld. Kort daarna worden de rijstkorrels uit de stengels geslagen en op plastic zeilen in de zon verder te drogen gelegd. Op boerderij-erven natuurlijk, maar ook langs of op de doorgaande dorpsweg. Je rijdt er gewoon om heen, want het hoort bij het dagelijks leven in de oogsttijd. Net als even pauze om… rijst te eten.
In de schaduw van hoge palmbomen pakken de harde werkers hun kratip khao, het van palmbladeren gevlochten rijstmandje. Daarin zit het eindproduct van de vorige oogst, de traditionele kleefrijst uit Isaan, khao niauw.
Mooie rijstogen
Ook in niet-oogst maanden, als de rijst in laag water groeit, zijn de eindeloze groene rijstvelden een prachtig gezicht. En je kan er ook heerlijk eten en drinken!
In populaire restaurantjes en cafés lonken namelijk taartjes, mooie Thaise gerechten, zoete koele drankjes en trendy koffievarianten je naar binnen, maar eigenlijk naar buiten, want de tafeltjes staan vaak tussen de rijstplanten. Ontspannen zitten in de natuur dus.
En als je dat wil, kan je bij die cafés ook actief zijn in de rijstvelden. Niet met oogsten, maar met allerlei attracties. Wapperende lange witte doeken, schommels, bloemenvelden, wigwams en uitkijktorens trekken selfie-enthousiastelingen, verliefde stelletjes en jonge kinderen. Ze genieten tussen de velden vol rijstplanten die over een paar maanden de onmisbare basis voor hun maaltijden gaan leveren.
Net als een vriendin van mij, uit Isaan. Haar donkere ogen schitterden van plezier toen ze vertelde wat ze later op de dag zou gaan koken, en daarna opeten: je raadt het al, kleefrijst.
Thailand rondreis op maat
Wil jij het echte Thailand ontdekken? Kleinschalig en van de gebaande paden? Bekijk eens onze voorbeeld rondreis Thailand Best Local Experiences. Een authentieke rondreis off the beaten track, door de Isaan. Langs verborgen tempels, weeldige natuur, verrassende ontmoetingen met locals én nauwelijks (westerse) reizigers.
Mark, een Dutch local in Thailand
Over de schrijver:
Mark woont in Thailand, al heel wat jaren. Nu samen met zijn vriendin Praew op het prachtige eiland Koh Samui, nadat hij eerst in Khon Kaen, een grote stad in het landbouwgebied van de Noordoostelijke regio Isaan, en ook in het altijd fascinerende Bangkok gewoond heeft.
Foto 1 Rijst plukken met de hand in de Isaan, noordoost Thailand
Foto 2 Rijst op de velden
Foto 3 Gebakje in het rijstveld
